اوضاع جغرافيايي
مهاباد يكي از شهرهاي قديمي اصفهان در شمال و در فاصله 145 كيلومتري شهر اصفهان و 22 كيلو متري شمالغربي اردستان واقع شده است. از شمال به كوير نمك از شمال غربي به شهر بادرود از غرب به شهر نطنز از جنوب به ارتفاعات خارزن از شرق به شهر زواره از جنوب شرقي به اردستان محدود ميگردد. مهاباد در طول جغرافيايي 52 درجه و 13 دقيقه ودر عرض جغرافيايي 33 درجه و 33 دقيقه مي باشد. مساحت منطقه مهاباد 1437/75 كيلومتر مربع مي باشد.
ويژگيهاي طبيعي
الف ) توپوگرافي و پستي و بلندي
از نظر توپوگرافي منطقه مهاباد صاف و منتهي به دشت كوير ميگردد. اما در جنوب آن امتداد كوه خارزن با جهت غربي و شرقي كشيده شده است و بطور كلي از شمال به جنوب و از شمال شرقي به جنوب غربي شيب زمين افزوده مي گردد.
ب) پوشش گياهي
منطقه مهاباد از نظر پوشش گياهي جزء ايران مركزي محسوب ميشود و پوشش گياهي آن به علت نامساعد بودن آب و هوا ، جنس خاك و قلت بارندگي فقير و از نوع استپ بياباني و نيمه بياباني مي باشد. اين منطقه بعلت مسطح بودن و عدم ارتفاعات و همچنين اراضي كويري و شنزاري ميزان بارندگي آن كمتر مي باشد اين منطقه داراي آب و هواي گرم و خشك و پوشش گياهي فقير مي باشدو داراي تيپ گياهي متفاوت از گونه هاي سالسون ، اسفند ، آشنان ، تاغ ، خارشتر ، قيچ ، لخ ، شوره و گز مي باشد.
ج) آب و هوا
اين شهر بعلت واقع شدن در كنار كوير داراي آب و هواي بياباني با تابستانهاي گرم و خشك و زمستانهاي سرد و خشك مي باشد. ميزان بارندگي كم و بيشتر آن در فصل زمستان است.
تاريخ مهاباد
در مورد وجه تسميه و سابقه تاريخي مهاباد نظرات و آراء گوناگوني ابراز شده است. آنچه معلوم است مهاباد مركب از دو كلمه مه يا ماه و آباد ، بنابر قول اول ( مه آباد )به معني بزرگتر و آباد هم به معني محمور است و به اين ترتيب معناي آن آباد كرده بزرگي و بر فرض دوم ( ماه آباد) هر دو احتمال دارد يكي اين كه ماه به معناي شهر باشد مانند ماه دينور و نهاوند و غيره و معناي آن شهر آباد خواهد بودو احتمال ديگر اينكه نام باني ماه بوده است.
در كتاب آتشكده اردستان چنين آمده است :
در ميان مردم محل چنين معروف و مورد اعتقاد است كه قريه ماه آباد منسوب است به عهد مهاباد پيغمبر عجم كه صاحب كتاب آسماني اساطير بوده و امت او را مهاباديان مي گفتند و تاريخ مهاباد مقدم برتمام طبقات سلاطين دنيا بوده است و بناهايي در مهاباد باستان احداث و بنيان كرده اند كه در اثر بروز حوادث از بين رفته است.
در كتاب الاصفهان نيز در مورد وجه تسميه مهاباد چنين آمده است :
مهاباد از گرمسير است كه بزرگترين دهات اصفهان بلكه ايران است . مه به معني بزرگ است كه آباد كرده بزرگي باشد و هم مهاباد نام پيغمبر بزرگ ايرانيان است و هم دسته از پادشاهان قديمندو هم نوشته اند ماه آباد است و آبش از قناب بسيار معتبري است.
در فرهنگ دهخدا چنين آمده است:
مهاباد قصبه اي است از دهستان گرمسير شهرستان اردستان داراي 3513 تن سكنه و محصولات آن غلات ، پنبه ، انار ، پشم و روغن است.
لغت مهاباد در تاليفات فارسي به صورتهاي گوناگون بيان گرديده است و يا به خاطر انتساب به باني آن يعني مادر رستم نام مهاباد را داشته است.
بطور كلي مهاباد در قديم بلوك مستقلي را تشكيل داده و به تدريج جزء اردستان به شمار آمده است اطراف آن مسطح و هموار و تا كوير فاصله زيادي ندارد. مهاباد داراي 17 رشته قنات بوده و روستاهاي اطراف مهاباد همه سر سبز و در آن كشاورزي مي شده و جمعيت زيادي در آنها زندگي مي كرده اند . امروز بعلت خشك شدن قنوات بيشتر روستاهاي اطراف يا خالي از سكنه شده يا جمعيتي مختصر را در خود جاي داده است. در قسمت شمال و شمال شرقي مهاباد در حاشيه كوير روستاها و حتي شهرهاي زيادي وجود داشته كه بر اثر وزش بادها و حركت دادن ريگهاي روان ويا وقوع زلزله روستاها و مزارع در زير خاك فرو رفته و تلي از شن باقي مانده است. از نظر كشاورزي اين منطقه يكي از حاصلخيزترين مناطق استان مي باشد در قديم مازاد غله اين محل به يزد و كرمان و بنادر حمل گرديده است. امروزه نيز گندم و جو محصول عمده اين منطقه ميباشد كه به سيلوها داده مي شود. ميوه هايش انار ، انجير به ندرت انگور ، توت ، زردآلو و آلوچه و محصول عمده از اين ميوه ها كه به نقاط ديگر صادر ميگردد انار و انجير ميباشد.